Mide karnın üst kısmında yemek borusu ve onikiparmak bağırsağı arasında yer alır. Mide kanserlerinin büyük çoğunluğu (%85) midenin iç yüzünü kaplayan mukoza adını verdiğimiz kısımdan kaynaklanır ve adenokarsinom olarak adlandırılır. Skuamöz karsinomlar, lenfomalar (lenf dokusundan gelişen kanserler) ve kas tabakasından gelişen tümörler (sarkomlar,leyomyomlar vb.) daha ender görülür. Mide kanserlerinin yaklaşık % 40 ı midenin çıkış bölgesine yakın alt kısımlarında (antrum) , %40 ı midenin orta kısmında (Korpus), % 15 kadarı da yemek borusuyla bağlantı kısmı olan midenin üst kısmımdan (kardia) köken alır. Hastaların küçük bir kısmında (%10) midenin birden fazla bölgesinde aynı anda tümör oluşabilir.
Mide kanserleri komşuluk yoluyla yemek borusu , ince bağırsak, pankreas gibi komşu organlara, lenfatik yolla lenf nodlarına ve kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine (karaciğer, akciğer, kemik vb.) yayılabilir (yakın ve uzak metastazlar). Mide kanserleri makroskopik görünümüne göre polipoid (tip 1), ülserli tip (tip 2), ülsero-infiltratif (tip 3 ) ve diffüz infiltratif (tip 4) olarak sınıflanır. Bu sınıflama Bormann sınıflaması olarak bilinir. Mide kanserlerini intestinal ve diffüz tip olarak iki gruba ayırmak da mümkündür (Lauren sınıflaması). İntestinal tip beslenme alışkanlığı ile ilgili gibi görünmekte olup sırasıyla yüzeyel gastrit, atrofik gastrit, intestinal metaplazi, displazi ve in situ kanser aşamalarından geçerek kanser oluşumuna yol açar. Diffüz tip ise daha genç yaşta görülür ve çevresel faktörlerle ilişkisi azdır,genetik faktörler daha ön plandadır.
Mide kanserleri komşuluk yoluyla yemek borusu , ince bağırsak, pankreas gibi komşu organlara, lenfatik yolla lenf nodlarına ve kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine (karaciğer, akciğer, kemik vb.) yayılabilir (yakın ve uzak metastazlar). Mide kanserleri makroskopik görünümüne göre polipoid (tip 1), ülserli tip (tip 2), ülsero-infiltratif (tip 3 ) ve diffüz infiltratif (tip 4) olarak sınıflanır. Bu sınıflama Bormann sınıflaması olarak bilinir. Mide kanserlerini intestinal ve diffüz tip olarak iki gruba ayırmak da mümkündür (Lauren sınıflaması). İntestinal tip beslenme alışkanlığı ile ilgili gibi görünmekte olup sırasıyla yüzeyel gastrit, atrofik gastrit, intestinal metaplazi, displazi ve in situ kanser aşamalarından geçerek kanser oluşumuna yol açar. Diffüz tip ise daha genç yaşta görülür ve çevresel faktörlerle ilişkisi azdır,genetik faktörler daha ön plandadır.
MİDE KANSERİ HANGİ SIKLIKTA GÖRÜLÜR?
Mide kanseri sıklık bakımından sindirim sistemi kanserleri arasında 2. sırada yer almaktadır. Dünya çapında kansere bağlı ölümlerin 2. sık sebebidir. Mide kanseri sosyoekonomik düzeyi düşük ülkeler için ön planda sağlık sorunu iken Japonya mide kanserinin sık raslandığı gelişmiş ülke olma özelliğini taşımaktadır. Hastalığın sıklığı Japonya, Güney Amerika, Doğu Avrupa ve Ortadoğu’da en fazladır. Mide kanseri erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülür ve 55 yaş üzerinde daha sıktır. Midenin giriş kısmından kaynaklanan kanserlerin (kardia kanserleri) reflü ve obeziteye bağlı artışı sözkonusudur.
MİDE KANSERİ NASIL OLUŞUR?
Vücudumuzda sağlıklı hücreler düzenli bir şekilde bölünür ve büyürler. Bu işlem DNA adı verilen ve her hücrede bulunan genetik materyal tarafından kontrol edilir. DNA daki bazı genler hücrenin doğru zamanda bölünmesini ve gerektiğinde doğru zamanda ölmesini düzenler. Bazen bu genelerde aşırı hücre çoğalmasına yol açacak yapısal değişiklikler oluşabilir (mutasyon). Bir takım genler ise gerektiğinde bu DNA materyalinin onarımının sağlanması görevini üstlenmiştir (tamirci genler). Bu tamirci genlerin fonksiyonu yetersiz olduğunda herhengi bir şekilde hasarlanmış olan DNA onarımı yapılamayacağından kontrol dışı hüce bölünmesi ve çoğalması meydana gelebilir. Bu da habis hücrelerin oluşturduğu bir kitle olan tümöre gelişimine yol açar.
MİDE KANSERİ GELİŞİMİNDE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Midedeki hücrelerde genetik ve yapısal değişikliklere sebep olarak kanser gelişimine yol açabileceği düşünülen bazı faktörler şunlardır;
Mide ameliyatı öyküsü:
Peptik ülser tedavisi için ameliyat olanlarda (günümüzde ender uygulanmaktadır) midenin alt bölümü çıkarılarak mide ve barsaklar birbirine bağlanır ve bu da bağırsaklardan gelen safranın doğrudan mideye ulaşmasına sebep olur. Safranın midede oluşturduğu kronik tahriş kanser oluşumuna yol açabilir. Genellikle ilk 20 yılda kanser gelişme riski en fazladır.
Adenomatöz mide polipleri:
Mide polipleri mide kanseri hastalığı için risk faktörleri arasındadır.
Ailevi kanser sendromları;
Kalıtsal kolon kanseri ve ailesel adenomatöz polipozis sendromu mide kanseri riskinin arttığı kalıtımsal hastalıklardandır. Bu hastalarda ayrıca meme ve yumurtalık tümörü gelişme riski de artmıştır.
Aile hikayesi;
Ailesinde mide kanseri olanlarda mide kanseri görülme riski daha fazladır. Ancak burada iki tür mide karsinomu biribirinden ayrı tutulmalıdır: Biri, öncelikle sınırlı olarak büyüyen intestinal tür, diğeri ise diffüz tür olanıdır ki, bu türü daha kötü huylu olup hızla çevredeki dokuları sarar. İntestinal türde daha çok beslenme faktörleri ön planda olurken, difüz türde genetik faktörler sorumlu tutulmaktadır
Pernisyöz anemi;
Bu hastalık genellikle atrofik gastrit denilen ve midenin asit ve B12 vitamininin emilimini sağlayan intrinsek faktör (IF) denilen proteini üretemediği bir durumla birliktedir.Pernisyöz anemi B12 vitamini enjeksiyonları ile kolaylıkla tedavi edilsede bu hastalarda mide kanseri riskinde artış söz konusudur.
Helikobacter pylori enfeksiyonu:
Dünya nüfusunun büyük bir kısmı bu bakteriyle enfekte durumdadır. Bakteri midenin iç yüzünü saran mukus adını verdiğimiz tabakanın altında yaşar. İnsandan insana ağız ve dışkı yoluyla bulaşır. Midede bakterinin uzun dönemli enfeksiyonu mide mukozasında kronik bir iltahaba yol açarak kansere dönüşebilecek değişikliklere sebep olabilir.
Diet:
Nitrat ve nitritler özellikle tuzlanmış, tütsülenmiş et ürünlerinde (salam, sucuk ve salamura gıdalar) yüksek miktarlarda bulunmaktadır ve mide için kanserojen özellik taşımaktadırlar. Buzdolabının kullanılmasından önce insanlar yiyecekleri tuzlayarak ve tütsüleyerek saklamışlardır. Fakat bu yiyecekler büyük miktarda nitrit ve nitrat içerdikleri için kanser oluşumuna yol açabilirler. Tuzlanmış et ve balık ürünlerinin sıklıkla tüketildiği Japonya ve Kore gibi ülkelerde mide kanseri sıklığı yüksektir. Sebze ve meyvelerden fakir beslenme, A ve C vitaminlerinden yoksunluk ve buzdolabı kullanılmaması mide kanseri oluşumu riskini artırır.
Sigara ve alkol kullanımı:
Sigara içenlerde mide kanseri sıklığı içmeyenlere göre 2 kat daha fazladır. Fazla miktarda alkol kullanımıyla da mide kanseri riskinin arttığı görülmüştür.
Cinsiyet ve yaş:
Erkeklerde 2 kat daha fazladır. 55 yaşından sonra mide kanseri gelişme riski artmaktadır
A kan grubu;
Sebebi tam belli olmamakla birlikte A kan grubu olanlarda mide kanseri riski diğer kan gruplarına göre daha fazladır.
Obesite;
Aşırı kilosu olanlarda mide kanseri ile birlikte başka kanserlerinde riskinde artış söz konusudur.
Mide ameliyatı öyküsü:
Peptik ülser tedavisi için ameliyat olanlarda (günümüzde ender uygulanmaktadır) midenin alt bölümü çıkarılarak mide ve barsaklar birbirine bağlanır ve bu da bağırsaklardan gelen safranın doğrudan mideye ulaşmasına sebep olur. Safranın midede oluşturduğu kronik tahriş kanser oluşumuna yol açabilir. Genellikle ilk 20 yılda kanser gelişme riski en fazladır.
Adenomatöz mide polipleri:
Mide polipleri mide kanseri hastalığı için risk faktörleri arasındadır.
Ailevi kanser sendromları;
Kalıtsal kolon kanseri ve ailesel adenomatöz polipozis sendromu mide kanseri riskinin arttığı kalıtımsal hastalıklardandır. Bu hastalarda ayrıca meme ve yumurtalık tümörü gelişme riski de artmıştır.
Aile hikayesi;
Ailesinde mide kanseri olanlarda mide kanseri görülme riski daha fazladır. Ancak burada iki tür mide karsinomu biribirinden ayrı tutulmalıdır: Biri, öncelikle sınırlı olarak büyüyen intestinal tür, diğeri ise diffüz tür olanıdır ki, bu türü daha kötü huylu olup hızla çevredeki dokuları sarar. İntestinal türde daha çok beslenme faktörleri ön planda olurken, difüz türde genetik faktörler sorumlu tutulmaktadır
Pernisyöz anemi;
Bu hastalık genellikle atrofik gastrit denilen ve midenin asit ve B12 vitamininin emilimini sağlayan intrinsek faktör (IF) denilen proteini üretemediği bir durumla birliktedir.Pernisyöz anemi B12 vitamini enjeksiyonları ile kolaylıkla tedavi edilsede bu hastalarda mide kanseri riskinde artış söz konusudur.
Helikobacter pylori enfeksiyonu:
Dünya nüfusunun büyük bir kısmı bu bakteriyle enfekte durumdadır. Bakteri midenin iç yüzünü saran mukus adını verdiğimiz tabakanın altında yaşar. İnsandan insana ağız ve dışkı yoluyla bulaşır. Midede bakterinin uzun dönemli enfeksiyonu mide mukozasında kronik bir iltahaba yol açarak kansere dönüşebilecek değişikliklere sebep olabilir.
Diet:
Nitrat ve nitritler özellikle tuzlanmış, tütsülenmiş et ürünlerinde (salam, sucuk ve salamura gıdalar) yüksek miktarlarda bulunmaktadır ve mide için kanserojen özellik taşımaktadırlar. Buzdolabının kullanılmasından önce insanlar yiyecekleri tuzlayarak ve tütsüleyerek saklamışlardır. Fakat bu yiyecekler büyük miktarda nitrit ve nitrat içerdikleri için kanser oluşumuna yol açabilirler. Tuzlanmış et ve balık ürünlerinin sıklıkla tüketildiği Japonya ve Kore gibi ülkelerde mide kanseri sıklığı yüksektir. Sebze ve meyvelerden fakir beslenme, A ve C vitaminlerinden yoksunluk ve buzdolabı kullanılmaması mide kanseri oluşumu riskini artırır.
Sigara ve alkol kullanımı:
Sigara içenlerde mide kanseri sıklığı içmeyenlere göre 2 kat daha fazladır. Fazla miktarda alkol kullanımıyla da mide kanseri riskinin arttığı görülmüştür.
Cinsiyet ve yaş:
Erkeklerde 2 kat daha fazladır. 55 yaşından sonra mide kanseri gelişme riski artmaktadır
A kan grubu;
Sebebi tam belli olmamakla birlikte A kan grubu olanlarda mide kanseri riski diğer kan gruplarına göre daha fazladır.
Obesite;
Aşırı kilosu olanlarda mide kanseri ile birlikte başka kanserlerinde riskinde artış söz konusudur.
MİDE KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI NELERDİR?
Hastalığın başlangıç belirtileri sinsidir ve mide kanserine özgü değildir. Bu durum çoğu hastada tanının gecikmesine yol açar. Erken bulgulardan biri tümörde meydana gelen hafif kanamaya (mikroskopik kanamalar) bağlı olarak dışkıda gizli kan arama testlerinin pozitifleşmesidir. Kanamaya bağlı olarak ortaya çıkan kansızlık (anemi) rutin kan tetkiklerinde saptanabilir. Erken dönemlerde hazımsızlık ve hafif ağrı şeklinde başka hastalıklarla karışabilen belirtiler bulunabilir. Hastalık daha ilerlediği zaman, iştahsızlık ve kilo kaybı belirgin hale gelir. Yemekle artan rahatsızlık ve şişkinlik hissi, erken doyma, bulantı ve kusma, yorgunluk görülebilir.Tümörden kanamaya bağlı siyah renkte dışkılama olablir. Mide kanserinde ağrı sık görülen bir bulgu değildir. Bu belirtilerden bir yada birkaçına sahip olma mutlaka mide kanseri olduğu anlamına gelmez. Peptik ülser gibi daha sık görülen başka hastalıklar da benzer belirtilere yol açabilir.
TANI NASIL KOYULUR?
Mide kanserinin tanısı hikaye, fizik muayene ve laboratuar yöntemlerine dayanır.
Dışkıda gizli kan testi; mide veya bağırsaktaki tümörden meydana gelen mikroskopik düzeydeki kanamayı saptamak için kullanılır.
Tam kan sayımı; olası bir anemiyi saptamak için kullanılır.
Gastroskopi; Ucunda ışığı ve kamerası olan kıvrılabilir ince bir tüp ağızdan yemek borusu yoluyla mideye indirilerek mide incelenir. Bu yöntem mide içinin hem doğrudan görülmesini hem de doku örneği alınmasını sağlar (biyopsi). (Bkz. Endoskopi ve gastroskopi)
Endoskopik ultrasonografi; Bu yöntem özellikle erken evre mide kanserinin mide duvarındaki derinliğini ve yayılımını göstermede kullanılır.
Bilgisayarlı tomografi, ultrason, pozitron emisyon tomografisi(PET) gibi yöntemler daha çok metastazları araştırmak için kullanılır.
TANI NASIL KOYULUR?
Mide kanserinin tanısı hikaye, fizik muayene ve laboratuar yöntemlerine dayanır.
Dışkıda gizli kan testi; mide veya bağırsaktaki tümörden meydana gelen mikroskopik düzeydeki kanamayı saptamak için kullanılır.
Tam kan sayımı; olası bir anemiyi saptamak için kullanılır.
Gastroskopi; Ucunda ışığı ve kamerası olan kıvrılabilir ince bir tüp ağızdan yemek borusu yoluyla mideye indirilerek mide incelenir. Bu yöntem mide içinin hem doğrudan görülmesini hem de doku örneği alınmasını sağlar (biyopsi). (Bkz. Endoskopi ve gastroskopi)
Endoskopik ultrasonografi; Bu yöntem özellikle erken evre mide kanserinin mide duvarındaki derinliğini ve yayılımını göstermede kullanılır.
Bilgisayarlı tomografi, ultrason, pozitron emisyon tomografisi(PET) gibi yöntemler daha çok metastazları araştırmak için kullanılır.
MİDE KANSERİNDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Mide kanseri tedavisi tümörün boyutu, yerleşimi ve yayılımına ( evresine) ayrıca hastanın genel sağlık durumuna ve yaşına bağlıdır. Erken mide kanserinde amaç hastalığı tedavi etmektir. İleri evrelerde tedavi mümkün değilse amaç ağrıyı azaltıp beslenmeyi temin ederek yaşam kalitesini arttırmaktır (palyatif tedavi). Cerrahi müdahale tek tedavi seçeneğidir. Kemoterapi ve radyasyon terapisi cerrahiye ek olarak veya palyatif amaçlı kullanılır.
Cerrahi tedavi:
Erken mide kanseri için endoskopi ile mukozal kesi yapılarak tümör ve çevresindeki doku çıkarılabilir. Midenin çıkarılması (gastrektomi) mide kanseri tedavisinin en sık uygulanan işlemidir. Bu işlemde midenin tamamı veya bir kısmı çıkarılır. Mideye komşu organların (dalak) bir bölümü de çıkarılabilir. Çoğu vakada mide etrafındaki lenf nodları da çıkarılır. Üst mide kanserlerinde ise mide ve yemek borusunun bir kısmı çıkarılır. Tüm midenin çıkarılmasını takiben yemek borusu direk olarak ince bağırsağa bağlanır. Midenin kısmen çıkarılması halinde duruma göre mide, yemek borusuna veya ince bağırsağa bağlanır. Bu bağlantılara anastomoz denir. Bu ameliyatta vücutta büyük kesi yapıldığı için çoğu hastada ameliyat sonrası ağrı, güçsüzlük, yorgunluk ve iştah kaybı görülür. İyileşme süreci ise hastanın yaşı, genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve ameliyat tipine bağlı olarak değişir. Midenin tümünün veya büyük bir kısmının çıkarılması yemek alışkanlıklarında değişiklikler meydana getirecektir. Hastalar yemekleri sık aralarla, küçük miktarda yemeli ve şeker alımını düşürmelidirler. Yağ ve protein alınımını arttırmalı, yemek yerken içecek alınımından uzak durmalıdırlar. Eğer küçük midenin küçük bir kısmı çıkarıldıysa hastalar kısa bir sure sonar eski yeme alışkanlıklarına dönebilirler.
Bu hastalar aynı zamanda aldığı yiyeceklerin hızlı bir şekilde bağırsağa geçmesi sonucu dumping sendromu diye bilinen terleme, baş dönmesi, güçsüzlük, başarısı, kızarma gibi semptomlarla seyreden bir durumun içine de girebilirler. Diğer uzun dönem komplikasyonlar ise demir ve B-12 vitamini eksikliği, yemek borusu iltihabı, osteoporoz ve bağışıklık sistemi baskılanmasıdır.
Kemoterapi:
Kemoterapi ilaç kullanılarak kanser hücrelerini yok etme işlemidir. Bu işlem cerrahi sonrası geride kalan kanser hücrelerini yok etmek veya nüksünü engellemek için kullanılır. İlaçlar ağızdan veya damar yolu vasıtasıyla hastaya verilir. İshal, halsizlik, saç dökülmesi, enfeksiyona meyil, iştah kaybı, bulantı, kusma ve anemi gibi yan etkiler görülebilir.
Radyoterapi:
Radyasyonla yüksek enerjili X ışınlarını kullanarak cerrahi sonrası geride kalan kanser hücreleri yok edilmeye çalışılır. Radyoterapi bazen operasyon esnasında da kullanılabilir. Yorgunluk, barsak iltihabı ve deri irritasyonu başlıca yan etkileridir.
Mide kanserinde yaşam süresi hastalığın evresine bağlı olarak değişir. Vakaların çoğunda (%80) uzak organlara metastaz mevcuttur ve bu durum teşhis sonrasındaki yaşam süresini kısaltmaktadır. Mide kanserinin erken evrede teşhisi koyulduğu Japonya gibi ülkelerde 5 yıllık sağ kalım oranı ortalama %50 iken bu oran Amerika Birleşik Devletlerinde ve diğer batı ülkelerinde bu oran %5-15 ler civarındadır.
Cerrahi tedavi:
Erken mide kanseri için endoskopi ile mukozal kesi yapılarak tümör ve çevresindeki doku çıkarılabilir. Midenin çıkarılması (gastrektomi) mide kanseri tedavisinin en sık uygulanan işlemidir. Bu işlemde midenin tamamı veya bir kısmı çıkarılır. Mideye komşu organların (dalak) bir bölümü de çıkarılabilir. Çoğu vakada mide etrafındaki lenf nodları da çıkarılır. Üst mide kanserlerinde ise mide ve yemek borusunun bir kısmı çıkarılır. Tüm midenin çıkarılmasını takiben yemek borusu direk olarak ince bağırsağa bağlanır. Midenin kısmen çıkarılması halinde duruma göre mide, yemek borusuna veya ince bağırsağa bağlanır. Bu bağlantılara anastomoz denir. Bu ameliyatta vücutta büyük kesi yapıldığı için çoğu hastada ameliyat sonrası ağrı, güçsüzlük, yorgunluk ve iştah kaybı görülür. İyileşme süreci ise hastanın yaşı, genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve ameliyat tipine bağlı olarak değişir. Midenin tümünün veya büyük bir kısmının çıkarılması yemek alışkanlıklarında değişiklikler meydana getirecektir. Hastalar yemekleri sık aralarla, küçük miktarda yemeli ve şeker alımını düşürmelidirler. Yağ ve protein alınımını arttırmalı, yemek yerken içecek alınımından uzak durmalıdırlar. Eğer küçük midenin küçük bir kısmı çıkarıldıysa hastalar kısa bir sure sonar eski yeme alışkanlıklarına dönebilirler.
Bu hastalar aynı zamanda aldığı yiyeceklerin hızlı bir şekilde bağırsağa geçmesi sonucu dumping sendromu diye bilinen terleme, baş dönmesi, güçsüzlük, başarısı, kızarma gibi semptomlarla seyreden bir durumun içine de girebilirler. Diğer uzun dönem komplikasyonlar ise demir ve B-12 vitamini eksikliği, yemek borusu iltihabı, osteoporoz ve bağışıklık sistemi baskılanmasıdır.
Kemoterapi:
Kemoterapi ilaç kullanılarak kanser hücrelerini yok etme işlemidir. Bu işlem cerrahi sonrası geride kalan kanser hücrelerini yok etmek veya nüksünü engellemek için kullanılır. İlaçlar ağızdan veya damar yolu vasıtasıyla hastaya verilir. İshal, halsizlik, saç dökülmesi, enfeksiyona meyil, iştah kaybı, bulantı, kusma ve anemi gibi yan etkiler görülebilir.
Radyoterapi:
Radyasyonla yüksek enerjili X ışınlarını kullanarak cerrahi sonrası geride kalan kanser hücreleri yok edilmeye çalışılır. Radyoterapi bazen operasyon esnasında da kullanılabilir. Yorgunluk, barsak iltihabı ve deri irritasyonu başlıca yan etkileridir.
Mide kanserinde yaşam süresi hastalığın evresine bağlı olarak değişir. Vakaların çoğunda (%80) uzak organlara metastaz mevcuttur ve bu durum teşhis sonrasındaki yaşam süresini kısaltmaktadır. Mide kanserinin erken evrede teşhisi koyulduğu Japonya gibi ülkelerde 5 yıllık sağ kalım oranı ortalama %50 iken bu oran Amerika Birleşik Devletlerinde ve diğer batı ülkelerinde bu oran %5-15 ler civarındadır.
MİDE KANSERİNDEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Sebze ve Meyve Tüketin: Taze meyve ve sebzelerden zengin diyet, özellikle vit.C ve beta karoten içerenler, mide kanseri için koruyucudur. Özellikle yeşil sebze ve meyvelerin, turunçgillerin ve lahana ailesinden brokoli ve karnıbaharın tüketilmesine özen gösterilmelidir.
Sigaradan Uzak Durun : Tütün özellikle yemek borusunde ve mide ile yemek borusunun birleştiği kısımda kanser riskini arttırmaktadır.
Alkolü Kısıtlayın: Alkol hücrelerde kansere yol açabilecek değişikliklere sebep olabilir
Kırmızı Ete Dikkat: Aşırı kırmızı et tüketimi (özellikle mangal ,barbekü ) mide kanseri olma riskinizi arttırır. Bunun yerine balık ve küçük baş hayvan etini tercih edin.
Nitrit ve Nitrattan Uzak Durun: Bu nitrojen bileşikleri özellikle muamele görmüş etlerde (salam,sucuk) ve tuzlanmış tütsülemiş etlerde (jambon) bolca bulunurlar.
Ülser benzeri bir yakınmanız olduğunda doktorunuza baş vurun. 1. akrabalarınızda (anne, baba ve kardeşler) mide kanseri varsa 30 yaşından sonra doktor kontrolü altına girin.
Sigaradan Uzak Durun : Tütün özellikle yemek borusunde ve mide ile yemek borusunun birleştiği kısımda kanser riskini arttırmaktadır.
Alkolü Kısıtlayın: Alkol hücrelerde kansere yol açabilecek değişikliklere sebep olabilir
Kırmızı Ete Dikkat: Aşırı kırmızı et tüketimi (özellikle mangal ,barbekü ) mide kanseri olma riskinizi arttırır. Bunun yerine balık ve küçük baş hayvan etini tercih edin.
Nitrit ve Nitrattan Uzak Durun: Bu nitrojen bileşikleri özellikle muamele görmüş etlerde (salam,sucuk) ve tuzlanmış tütsülemiş etlerde (jambon) bolca bulunurlar.
Ülser benzeri bir yakınmanız olduğunda doktorunuza baş vurun. 1. akrabalarınızda (anne, baba ve kardeşler) mide kanseri varsa 30 yaşından sonra doktor kontrolü altına girin.
